روشهای انتقال مفاهیم دینی شماره ۴

روشهای انتقال مفاهیم دینی شماره ۴

ارتباط علمی؛

مراد از این ارتباط این است که اهل بیت (علیهم السلام ) را در کنار قرآن مرجع علمی و دینی برای گرفتن معارف دین از اصول و فروع و اخلاق و سلوک و …..بدانیم زیرا پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم وارث همه انبیاء است و علوم خود را نزد عترت خود ودیعه گذاشته است.

در حدیث متواتر ثقلین پیامبر فرمود: همانا من در میان شما چیزی بودیعت می گذارم که اگر به آن تمسک نمایید پس از من گمراه نخواهید شد. قرآن کتاب خدا که همچون ریسمانی از آسمان تا زمین امتداد یافته است و اهلبیتم آن دو از هم جدایی نپذیرند تا در کنار حوض (کوثر) به من ملحق گردند. پس نیک بنگرید که پس از من با آنها چگونه رفتار می کنید. (سنن ترمذی، ج ۵، ص ۶۶۳)

حارث همدانی می گوید از امام علی علیه السلام درباره آیه «فأسئلوا أهل الذکر إن کنتم لا تعلمون» پرسش کردم. حضرت فرمود: بخدا قسم مراد از اهل ذکر ما اهل بیت هستیم. ما اهل علم و جایگاه تأویل و تنزیل (قرآن) می باشیم و من خود از رسول خدا شنیده ام که فرمود: من شهر علمم و علی در آن است؛ کسی که می خواهد به علم من دست یابد باید از آن در وارد شود. (شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۴۲۲)

راههایی که می شود بواسطه آنها از علم ائمه بهره مند شد و ارتباط با آنها برقرار کرد، این است که تمام شاکله سخن و محور اصلی را روایات اهل بیت علیه السلام قرار بدهیم. معارف قرآن را بدون استفاده از کلمات اهل بیت نمی شود فهمید.

«ألا ان الله یحب بقاط العلم» وقتی ما می گوییم بچه های عزیز ، پیامبر اکرم می فرماید : آگاه باشید خدا دانش آموزان را دوست دارد. بچه ها خودبخود با اهل بیت علیه السلام ارتباط پیدا می کنند یا فرض کنید طرف می گوید گویا سرم درد می کند خسته هستم امام صادق علیه السلام فرموده اگر می خواهید آرامش پیدا کنید جمله «لاحول ولا قوه الا بالله» را چند مرتبه بگو، همانطوری که یک پزشک برای بهتر شدن دردی می گوید از نظر عملی برو فلان قرص را بخور ما هم همین که امام فرموده عمل کنیم ارتباط علمی با اهل بیت می باشد.

ما نباید قرآن و احادیث اهل بیت را با تئوری های روز گره بزنیم چون این نظریه ممکن است بزودی رد شود. مثلا دانشمندی ممکن است نظریه علمی بدهد ممکن است بزودی رد شود قرآن یک کتاب سیاسی و تاریخی و علمی نیست در عین حال همه اینها را دارد فقط قرآن را یک کتاب تاریخی نمی توان برشمرد چون زندگی پیامبران است نظریات قرآن با توجه به گفته های اهل بیت قابل عرضه است. هرگز نباید اینها را وصل کنیم به چیزهایی که افراد در ذهنشان دارند.

ارتباط علمی نتایج خوبی می تواند داشته باشد :

اطمینان به حرکت در صراط مستقیم- توان پاسخ گویی به نیازهای هر زمان چون هر زمان امام خاص خود را دارد.-

ارتباط سیاسی با اهل بیت (علیهم السلام )؛

مقصود از داشتن ارتباط سیاسی با اهل بیت علیهم السلام اعتقاد به حق حاکمیت و اداره امور جامعه از سوی امامان علیه السلام بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و پیروی از ایشان است. «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الأمر منکم» (نساء ، آیه ۵۹)

راههای ارتباط سیاسی:

۱. اعتقاد به ولایت سیاسی آنها؛ به معنای اعتقاد به خلافت بلافصل امام علی علیه السلام بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم سیاسی ترین نقطه تشیع و اسلام مسأله غدیر است.

۲. پیروی از فقیهان در زمان غیبت؛ از آنجا که ولایت فقیه استمرار ولایت معصومان علیه السلام است مراجعه به عالمان عادل در عصر غیبت پیوند با ولایت سیاسی اهل بیت علیهم السلام است.

۳. پیروی از الگوی رفتاری اهل بیت در امور سیاسی؛ امام رضا علیه السلام می فرمایند: امام همچون دوست همدم، پدری مهربان، برادری همدوش، و یاور بلکه همچون مادری دلسوز نسبت به فرزند خردسال خود است. اگر این روایت را بریزیم در این غالب ها و روشمند کنیم و بصورت روشی اینها را ارائه کنیم باعث می شود بتوانیم معارف دین را انتقال بدهیم ضمن اینکه وقتی روشمند شد هر کسی در هر بخشی تکلیف خود را می داند. و فقط نگفته ایم که ای مردم با اهل بیت ارتباط داشته باشید. (اصول کافی، ج ۲، ص ۲۰۰)

از جمله آثار ارتباط سیاسی با اهل بیت:

تلاش برای برپایی حکومت عدل، یاری نکردن حکومت های ستمکار، قیام بر ضد ستم، ملاک سنجش و نقد رفتار سیاسی سیاستمداران.

ارتباط عاطفی؛

مقصود از پیوند عاطفی دوست داشتن و عشق ورزیدن به آنان است همان عشق و محبتی که در آیات و روایات معصومین نسبت به آن تأکید شده در این زمینه خداوند به پیامبر خاتم حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم وحی کرد که به مردم بگو «قل إن کان آبائکم و ابنائکم و اخوانکم و ازواجکم و عشیرتکم و اموال اقترفتموها و تجاره تخشون کسادها و مساکن ترضونها أحب الیکم من الله و رسوله و جهد فی سبیل الله فتربصوا حتی یأتی الله بأمره والله لا یهدی القوم الفاسقین» (سوره توبه، آیه ۲۴)

این آیه یک منطوق دارد که می گوید اگر زن و فرزند و اموال و تجارت و خانه را از خدا و پیامبر و جهاد در راه او بیشتر دوست داشته باشی در انتظار عذاب الهی باش. اما مفهوم آیه که ارتباط عاطفی با اهل بیت را تأکید می کند این است که : عشق و علاقه به خدا و رسولش از هر عشقی برتر و نزد خدا دوست داشتنی تر است،

«قل لا أسئلکم علیه اجر إلا المودّه فی القربی» ای پیامبر بگو من هیچ پاداشی از شما بر انجام رسالتم درخواست نمی کنم جز اینکه نزدیکانم (اهل بیتم) را دوست بدارید (شورا ، آیه ۲۳) در آیه بعد خداوند عشق و علاقه به خدا و پیامبرش را آشکارا بیان فرموده و آنرا مزد و اجر رسالت دانسته است.

ابن عباس می گوید هنگامی که این آیه نازل گشت از پیامبر پرسیدند این نزدیکانت که مودت و محبت آنان بر ما واجب شده است چه کسانی هستند؟ فرمود علی علیه السلام و فاطمه (س) و دو فرزندان آنان. (تفسیر کشاف زمخشری، ج ۴، ص۲۲۰)

راههای ایجاد و تقویت پیوند عاطفی:

۱. هدیه دادن به معصومین علیهم السلام؛ یکی از راههای ابراز علاقه عاشق به محبوب و معشوق خودش فرستادن هدیه برای اوست. و بهترین هدیه برای انبیاء الهی بویژه آخرین پیامبر و فرزندان پاکش فرستادن درود و صلوات بر آنان است. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر کجای زمین هستید بر من صلوات بفرستید زیرا صلوات شما به من رسانده می شود. (تفسیر کشف الاسرار، ج ۸، ص ۸۵)

«ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما»

امکان ندارد کسی هدیه ای به دیگری بدهد مخصوصا و او در برابرش در صدد جبران نباشد اگر طرف خدا باشد که«ذو رحمه واسعه و هو رحمته وسع کل شی»

دو نفر با هم وارد بهشت می شوند یکی از اینها می بیند دوستش یک درجه بالاتر از آن یکی است می گوید خدایا ما که در دنیا همه چیزمان مثل هم بود چرا این دوست من یک درجه بالاتر از من است خطاب می رسد چونکه این دوست تو یک صلوات بیشتر از تو در دنیا فرستاده بوده.

از پیامبر سئوال کردند چرا باید صلوات را بلند بفرستیم؟ پیامبر فرمود چون موجب محبت قلوب به همدیگر می شود. اگر مردم کدورتی و حقد و حسدی و کینه ای داشته باشند وقتی صلوات را بلند بفرستند کینه و ناراحتی ولو برای یک لحظه از بین می رود و عشق و محبت جایش می آید و هر چه تکرار شود کینه و ناراحتی بیشترکنار می رود.

۲. شرکت در غم و شادی آنان؛ همانند سازی محب با محبوب و عاشق با معشوق از مهم ترین نشانه های محبت و دوستی است. عاشق واقعی هرگاه معشوقش را در سختی ببیند رنج می برد اگر خواری بدست او فرو رود گویی به چشم وی فرو نشسته است و اگر او را در شادی ببیند شاد می گردد. امام صادق علیه السلام حالت شیعیان واقعی را نسبت به اهل بیت علیهم السلام چنین توصیف می کند می فرماید: شیعیان ما همچون جزئی از خود مایند که از طینت ما آفریده شده اند بدین جهت آن چه سبب اندوه و غم ما گردید آنان را غمگین کرده و آنچه ما را خوشحال کند موجب خوشحالی آنان است. (بحار، ج ۶۸، ص ۲۴)

۳. دوستی با دوستداران آنان و دشمنی با دشمنانشان؛ امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: کسی که دوستداران ما را دوست بدارد ما را دوست داشته است. (بحار، ج ۱۰۰، ص ۱۲۴)

امام علی علیه السلام می فرماید: دوستی ما با دوست داشتن دشمن ما باهم در باطن یک انسان جمع نمی شود، زیرا خداوند در باطن هر کس دو قلب ننهاده است از این رو وقتی این را دوست داشت مخالفش را دشمن می دارد بنابراین دوستداران ما در محبت نسبت به ما اخلاص دارند و چیزی با آن آمیخته نیست همچنان که طلا با آتش خالص می گردد و چیزی با آن آمیخته نیست. پس اگر کسی می خواهد بداند که آیا تنها ما را دوست دارد قلبش را بیازماید اگر در محبت ورزی، دشمنان ما نیز سهمی از حب وی می برند بداند او از ما نیست و ما از او نیستیم. (اهل البیت فی کتاب والسنه، ص ۴۱۴)

در قسمتی از زیارت جامعه کبیره آمده است که : من شما و دوستدارانتان را دوست دارم و با دشمنان شما دشمنی داشته و با آنان عداوت می ورزم هر کسی که تسلیم امر شماست با او در مسالمت خواهم بود..

۴. نام گذاری فرزندان به نام ایشان؛ هرگاه کسی علاقمند به کسی باشد با کوچکترین بهانه ای دوست دارد اسم او را ببرد و لذت ببرد. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: فرزندان خود را به اسم پیامبران نامگذاری کنید (بحار، ج ۱۰۴، ص ۹۲)

ربعی ابن عبدالله می گوید: کسی به امام صادق گفت: جانم فدایت! ما فرزندان خود را به اسامی شما و پدرانتان نامگذاری می کنیم آیا چنین کاری فایده ای برای ما دارد؟ حضرت فرمود: آری، به خدا قسم مگر دین چیزی غیر از حب و دوستی است «هل الدین إلا الحب؟» آنگاه امام به آیه شریفه استشهاد کردند «قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم» اگر خدا را دوست دارید از من اطاعت کنید تا خداوند شما را دوست بدارد و گناهانتان را هم ببخشد. (بحار، ج ۱۰۴، ص ۱۲۰)

منبع:استاد اسماعیلی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

یک عنوان را درج کنید * Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.