سیاست ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی
ماده دو منشور مشتمل بر یازده بند، حاوی سیاست‌ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی است. در این ماده، اصول و جهت گیری های حاکم بر فعالیت های همه بخش های کشور در رابطه با اجرا و تحقق اهداف منشور آمده است. این مجموعه، مبتنی بر مبانی دینی و مطالعات دهه هشتاد در حوزه امور قرآنی به ویژه تحقیقات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، مطالعات و کارشناسی های انجام شده توسط سازمان تبلیغات اسلامی در حوزه نهضت قرآن آموزی و طرح جامع قرآنی است که نتایج آن در جلسات متعدد کارشناسی بررسی و تحلیل شده است. لازم به ذکر است که سیاست‌ها و راهبردهای منشور نیز همانند اهداف، سه رویکرد هماهنگ‌سازی امور قرآنی، فرهنگ‌سازی و نظام‌سازی قرآنی دارد. در ادامه به بندهایی از سیاست‌ها و راهبردهای منشور و بسترهای فرهنگی ذکر آنها در منشور اشاره شده است:
– توجه جدی به جدایی‌ناپذیری قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام
این اصل، بند اول سیاست‌ها و ناظر بر رویکرد جامع و کلان منشور است که لازم است پیوسته نصب‌العین تمامی فعالان قرآنی دولتی، عمومی و مردمی باشد؛ بر این اساس، منشور توسعه فرهنگ قرآنی و تمامی فعالیت های ذیل آن در نظام توسعه فرهنگ قرآنی، مبتنی و در جهت بینش اهل بیت علیهم السلام نسبت به قرآن و معارف آن است و مجریان منشور، عترت پیامبر علیهم السلام و سیره و کلام ایشان را حقیقت و تحقق عملی و تفسیر درست قرآن و آیات آن می دانند.
– توسعه مشارکت حداکثری مردم در امور قرآنی و تقویت نقش حمایتی دولت
محور اصلی توسعه فرهنگ قرآنی، مردم و فعالیت‌های قرآنی مردمی است که عمدتاً در بستر مجامع سنتی و مؤسسات قرآنی مردمی انجام می شود. در این بین حمایت مادی و معنوی دولت و حاکمیت در جهت ایجاد بستر لازم برای توسعه فعالیت های مردمی و سرمایه‌گذاری‌های اساسی در این بخش ضروری است. در همین راستا حضور صاحب‌نظران بخش مردمی قرآنی در شورای توسعه فرهنگ قرآنی و همه بخش‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر این شورا اعم از کمیسیون‌های تخصصی و مجمع مشورتی شورا پیش بینی شده است.
– تأکید بر گسترش درک عموم مردم از مفاهیم و لذات معنوی قرآن کریم
در حالی که جامعه ایران، به خصوص نسل جدید آن نسبت به امور معنوی و زیبایی‌های این حوزه عطش شدید دارد، تبدیل قرآن به یک امر تعبدی که برای ثواب اخروی باید به دنبال آن بود، می تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی دوری مردم به ویژه نسل جدید از قرآن عمل کند. ضمن آن که هدف قرآن تحول درونی و حیات قلب بشر است نه صورت‌گرایی.
– بهره گیری حداکثری از ظرفیت حوزه های علمیه در توسعه فرهنگ قرآنی
وظیفه ذاتی حوزه علمیه در شناخت و تعلیم و تبلیغ قرآن و ظرفیت انسانی بی‌بدیل حوزه برای قرآن انکار ناشدنی است. تاکنون نیز حوزه‌های علمیه رکن اساسی توسعه فرهنگ قرآنی خصوصاً در جنبه تحقیق و تبلیغ معارف قرآنی بوده‌اند. از طرفی اعتماد جامعه و نظام به حوزه‌ها در عرصه قرآنی نیز حائز اهمیت است؛ اما نیازهای قرآنی کشور در سطح ملی و بین‌المللی بسیار فراتر از ظرفیت‌های انسانی موجود در حوزه است و افزایش ظرفیت حوزه‌ها و تأثیر آن در جامعه نیاز به پشتیبانی مادی و معنوی نظام و هماهنگی دستگاه‌های فرهنگی دارد. شورای عالی انقلاب فرهنگی تنها جایگاه فرادستگاهی است که به دلیل انتساب به رهبری نظام، مشروعیت کافی برای ورود به کار مشترک و هدایت‌کننده فرهنگی برای حوزه‌های علمیه را دارد. لذا می‌تواند پل ارتباطی نظام فرهنگی کشور با حوزه‌ها باشد و از موضعی مناسب غایات مورد نظر علما در مسایل قرآنی را در نظام پیگیری کند. پیش‌بینی حضور نماینده شورای عالی حوزه های علمیه در شورای توسعه فرهنگ قرآنی و نمایندگان حوزه های علمیه برادران و خواهران در کمیسیون‌های تخصصی شورا در همین جهت است. علاوه بر این، بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی عضو این جلسات نیز از نهادهای حوزوی و جامعه روحانیت هستند.